ουροδελή

Τάξη αμφίβιων, που χαρακτηρίζονται από τη μονιμότητα της ουράς, η οποία, αντίθετα, λείπει στα ακμαία άνουρα. Τα ο. έχουν σχήμα επίμηκες, όμοιο με των σαυρών. Το μήκος τους, που γενικά είναι περίπου 20 εκ., ποικίλλει από 4 εκ. έως 1,50 μ. Τα άκρα είναι κοντά και όχι πολύ ισχυρά, ενώ το πίσω ζευγάρι μπορεί να λείπει. Το στόμα, ευρύ συνήθως, είναι εφοδιασμένο με μικρά δόντια χωμένα στο επάνω και κάτω σαγόνι και μερικές φορές στα οστά του ουρανίσκου. Το δέρμα τους έχει άφθονες βλεννογόνους αδένες, κοκκώδεις αδένες που εκκρίνουν τοξικές ουσίες, και χρωματοφόρα που τους δίνουν διάφορους χρωματισμούς, οι οποίοι μερικές φορές είναι μεταβλητοί. Όπως και στα άνουρα, το δέρμα μετέχει στην ανταλλαγή αέριων με το εξωτερικό: η αναπνευστική αυτή λειτουργία είναι, σε μερικά γένη, επικρατέστερη από εκείνη των εξειδικευμένων οργάνων (κυρίως βραγχίων στις προνύμφες και στα χερσαία ακμαία άτομα), τα οποία μπορούν να είναι περιορισμένα ή και να λείπουν. Το πεπτικό σύστημα δεν παρουσιάζει ιδιαίτερα ενδιαφέροντα χαρακτηριστικά. Το κυκλοφορικό έχει μια μόνο κοιλία και δύο κόλπους, όχι καλά χωρισμένους, έτσι που το αρτηριακό αίμα αναμειγνύεται με το φλεβικό σε μεγαλύτερο βαθμό από όσο στα άνουρα. Στο νευρικό σύστημα, που μοιάζει αρκετά με των άλλων αμφίβιων, ο εγκέφαλος είναι αρκετά ανεπτυγμένος. Τα μάτια έχουν επάνω και κάτω βλέφαρα και γενικά τη μεμβράνη. Το ακουστικό σύστημα δεν έχει μεσαίο αυτί, ενώ τα όργανα της πλευρικής γραμμής είναι πολύ ανεπτυγμένα στις προνύμφες και στα ακμαία άτομα, που ζουν σχεδόν πάντοτε στο νερό. Η αναπαραγωγή γίνεται γενικά με αβγά, τα οποία μεμονωμένα ή κατά ομάδες, περιβάλλονται από ένα ζελατινώδες στρώμα. Οι προνύμφες που γεννιούνται, εκτός από τα εξωτερικά βράγχια που έχουν ήδη εμφανιστεί, έχουν κοντά στα μάτια δύο ραβδίσκους, που ονομάζονται εκκρεμή, με τους oποίους μπορούν να προσκολλούνται στα διάφορα στηρίγματα. Οι μεταμορφώσεις από την προνυμφική κατάσταση στην κατάσταση του ακμαίου ατόμου δημιουργούν λιγότερο θεαματικές μεταβολές στα άνουρα. Η ζωή των ο. συνδέεται ιδιαίτερα με το νερό, τουλάχιστον με τη μορφή πολύ υψηλής υγρασίας, όπως αυτή που επικρατεί στις πυκνές συστάδες πόας και θάμνων. Στις περιοχές που επικρατούν πολύ ψυχροί χειμώνες, τα αμφίβια αυτά περνούν μερικούς μήνες σε χειμερία νάρκη. Η τροφή τους περιλαμβάνει γενικά σκουλήκια, μαλάκια και ορθόποδα, που τα αναζητούν συνήθως τις νυχτερινές ώρες. Αν και είναι αδηφάγα, τα αμφίβια αυτά μπορούν να μείνουν νηστικά για πολύ καιρό· εξάλλου έχουν έντονη ικανότητα ανανέωσης, ακόμα κι όταν είναι ενήλικα. Τα ο., που είναι διαδεδομένα σχεδόν μόνο στις εύκρατες ζώνες του βόρειου ημισφαίριου, είναι ιδιαίτερα πολυάριθμα στη βορειοκεντρική Ασία και στη Βόρεια Αμερική. Salamandrina terdigitata: έχει μήκος 10 εκ. περίπου και ανήκει στην οικογένεια των Σαλαμανδριδών. Hydramantes genei: 10 εκ. περίπου, της οικογένειας των Πληθοδοντιδών.

* * *

τα

(ζωολ.-παλαιοντ.) τάξη λεποσπόνδυλων αμφιβίων στην οποία ανήκουν 320 περίπου είδη τού βόρειου ημισφαιρίου και τής οποίας κύριοι εκπρόσωποι είναι η σαλαμάνδρα και ο τρίτωνας.